Yaban Mersini (Likapa) Fidanı Özellikleri ve Bakımı
Yaban mersini son yıllarda adını daha sık duymaya başladığımız lezzeti ve faydalarıyla öne çıkan bir meyve. Likapa olarak da bilinen bu meyve özellikle sağlıklı beslenmeye önem verenler arasında oldukça popüler. Market raflarında görmek güzel ama asıl keyfi onu kendi yetiştirdiğinizde çıkıyor.
Bu yazıda yaban mersini fidanı hakkında bilmeniz gereken temel bilgileri, yetiştirme sürecinde dikkat etmeniz gereken noktaları ve bakım önerilerini sade ve anlaşılır bir şekilde bulacaksınız. Evde yetiştirmeyi düşünüyorsanız ya da çoktan bir fidan alıp nasıl ilerleyeceğinizi merak ediyorsanız rehber niteliğinde bir yazı sizi bekliyor.
Yaban Mersini (Likapa) Nedir?
Yaban mersini küçük boyutuna rağmen içerdiği vitamin ve antioksidanlarla oldukça güçlü bir meyve. Genellikle mor ya da koyu mavi renkte olur ve hafif ekşi-tatlı bir aromaya sahiptir. Türkiye’nin özellikle Karadeniz bölgesinde “likapa” ya da “çalı çileği” gibi isimlerle de bilinir. Bağışıklığı desteklemesi, göz sağlığına faydalı olması ve sindirimi rahatlatması en bilinen özelliklerinden bazıları. Aynı zamanda şeker oranı düşük olduğu için diyet yapanlar tarafından da sıkça kullanılır.
Yaban Mersini Fidanı Özellikleri Nelerdir?
Yaban mersini fidanı dışarıdan bakıldığında oldukça narin görünebilir ama aslında oldukça dayanıklı bir bitkidir. Genellikle çalı formunda büyür ve zamanla boyu 1 ila 1,5 metreye kadar ulaşabilir. Yaprakları parlak yeşil renktedir ve mevsim geçişlerinde renk değiştirerek oldukça hoş bir görüntü sunar.
Yaban mersini fidanı 2-3 yaşına geldiğinde meyve vermeye başlar. Meyveleri yuvarlak, küçük ve kabukları hafif mumsu bir dokudadır. Özellikleriyle uzun süre taze kalır ve asidik toprakları sever. Bu yüzden fidanın sağlıklı gelişebilmesi için toprak seçimi son derece önemli bir husus. Bununla birlikte güneşi çok seven bir bitki olduğu için mümkün olduğunca bol ışık alan bir alanda yetiştirilmesini tavsiye ediyoruz.
Doğru ortam sağlandığında yaban mersini fidanı her yıl düzenli olarak meyve verir. Hem görsel olarak hoş bir bitki olması hem de meyvelerinin faydalı oluşu bahçelerde ya da saksılarda yetiştirmek isteyenler için oldukça doğru seçeneklerden.
Yaban Mersini Hangi İklimde Yetişir?
Yaban mersini fidanı serin ve nemli iklimleri seven bir bitkidir. Özellikle Karadeniz bölgesi gibi yazların ılıman kışların da çok sert geçmediği yerlerde oldukça verimli bir şekilde yetişir. Fakat bu sadece o bölgelerde yetişebilir anlamına gelmiyor. Doğru şartlar sağlandığında farklı bölgelerde de güzel sonuçlar alabilirsiniz. Yazın çok bunaltıcı sıcakları sevmez. Özellikle 35°C’nin üzerindeki sıcaklıklar gelişimini yavaşlatabilir. Bu yüzden çok sıcak geçen bölgelerde yetiştirilecekse yarı gölge alanlar tercih edilmesi daha iyi olur.
Soğuğa karşı ise oldukça dayanıklıdır. Kışın -20 dereceye kadar dayanabildiği bilinir. Fakat genç fidanların ilk yıllarında aşırı soğuktan korunması gerekiyor. Özellikle don olaylarına karşı dikkatli olunmalı. Nemli hava ve düzenli yağış, yaban mersini için oldukça olumludur. Yaşadığınız yerde hava genellikle kuruysa düzenli sulama ile bu dengeyi sağlayabilirsiniz.
Toprak Seçimi ve Hazırlığı
Yaban mersini yetiştirmek isteyenlerin en çok dikkat etmesi gereken konulardan biri topraktır. Çünkü her toprakta keyifle büyüyen türlerden değil. Özellikle asidik toprakları seviyor. Yani pH değeri 4.5 ile 5.5 arasında olan hafif asitli bir toprak yaban mersini için en uygun ortamdır.
Toprak pH'ı bu değerlerden çok uzaksa fidan istediğiniz gibi gelişmeyebilir ya da meyve verimi düşük kalabilir. Bu yüzden fidanı dikmeden önce toprak analizi yaptırabilirsiniz. Asidik toprak yoksa da üzülmeye gerek yok torf, çam iğnesi, funda toprağı gibi malzemelerle toprağın pH’ı düşürülebilir.
Toprağın geçirgenliği de önemli. Yani suyu tutmayan ama aynı zamanda çok hızlı da akıtmayan dengeli bir yapıda olması gerekiyor. Çünkü kökleri uzun süre su içinde kalan fidanlar çürüyebilir bu yüzden toprak karışımınızın içine perlit ya da kum gibi hava geçirgenliğini artıran malzemeler ekleyebilirsiniz.
Yaban Mersini Fidanı Nasıl Dikilir?
Fidan dikimi yaban mersini yetiştirmenin en önemli adımlarından biri. Doğru bir başlangıç yaparsanız bitkinizin gelişimi de o kadar sağlıklı olur. Fidanı dikeceğiniz alanın yeterince güneş aldığından eminseniz işe başlayabilirsiniz. Toprak hazırlığını da daha önce anlattığımız gibi tamamladıysanız artık dikime hazırsınız.
Dikeceğiniz çukuru fidanın kök kısmından biraz daha geniş ve derin açmanız iyi olur. Fidanı çukura yerleştirirken kök boğazı toprak yüzeyine çok yakın olmalı, ne çok derine gömülmeli ne de dışarıda kalmalı.
Fidanı yerleştirdikten sonra etrafını hazırladığınız toprak karışımıyla doldurun. Hafifçe bastırarak toprağı sabitleyin ama çok sıkıştırmayın. Son adımda bolca can suyu vererek fidanın toprağa alışmasını sağlayabilirsiniz.
Sulama ve Gübreleme Nasıl Yapılmalı?
Yaban mersini düzenli sulama isteyen bir bitkidir ama köklerin sürekli ıslak kalmasından da hoşlanmaz. Toprak hafif nemli olmalı çok kuru ya da çok ıslak değil. Özellikle yaz aylarında haftada 2-3 kez kontrollü bir şekilde sulama yapabilirsiniz. Yağmurlu dönemlerdeyse toprağı kontrol edip sadece ihtiyaç duyuyorsa su vermeniz yeterlidir.
Gübreleme konusunda da hassas bir bitkidir. Genel olarak yaban mersini asidik yapıda olduğu için özel yaban mersini gübreleri ya da azot ağırlıklı asitli gübreler kullanılması gerekir. Bahar başında ve meyve verme dönemine yaklaşırken yılda 2 kez gübre verirseniz yeterlidir. Fazla gübre verirseniz bitkiye yarardan çok zarar verebilir bu yüzden ölçülü olmalısınız.
Budama ve Şekil Verme
Yaban mersini fidanları ilk yıllarda fazla budama istemez. Ama 2. ya da 3. yıldan itibaren hafif budamalarla bitkinin daha sağlıklı gelişmesini sağlayabilirsiniz. Özellikle kurumuş, zayıf ya da iç kısımları gölgeleyen dalları temizlemeniz yeterli olacaktır.
Budama işlemini kış sonunda veya erken ilkbaharda bitki henüz uyanmadan önce yapmanız en doğrusu. Şekil vermek içinse belirli bir form zorunlu değil ama hava sirkülasyonu sağlanacak şekilde açık bir yapı bırakmak meyve verimi açısından faydalıdır.
Hasat Zamanı ve Meyve Verimi
Yaban mersini meyveleri genellikle yaz ortasında olgunlaşmaya başlar. Haziran sonu ile ağustos arası bölgenize göre değişiklik gösterebilir ama genel hasat dönemidir. Koyu mor rengini aldığında ve kolayca daldan ayrıldığında toplanmaya hazır demektir. Verim açısından bakıldığında yaban mersini ilk yıllarda çok fazla meyve vermez ama 3. yıldan itibaren verim gözle görülür şekilde artar.
Saksıda Yaban Mersini Yetiştirmek Mümkün mü?
Evet, kesinlikle mümkün ve günümüzde balkonu ya da terası olan birçok kişi saksıda yaban mersini yetiştirerek kendi meyvesini toplamaya başladı bile. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli nokta saksının yeterince geniş ve derin olması. Bitkinin kökleri yayılmak ister bu yüzden büyük bir saksı kullanmalısınız.
Yaban Mersini Fidanı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Fidan alırken ilk dikkat etmeniz gereken şey sağlıklı ve kökleri gelişmiş bir fide seçmek. Yaprakları canlı, kök kısmı sağlam, hastalık ya da böcek belirtisi olmayan bir fidan kullanmalısınız.
Yaban Mersini Tüketimi ve Kullanım Alanları
Yaban mersini hem taze meyve olarak hem de günümüzde farklı şekillerde de tüketilebilen bir meyve. Kahvaltılık yoğurtlara, smoothie’lere, kek ve kurabiyelere çok yakışıyor. Reçel olarak ya da kurutulmuş haliyle de kullanımı yaygın. Antioksidanlar, lif ve C vitamini bakımından güçlü olması nedeniyle düzenli tüketildiğinde bağışıklığı destekler, sindirimi kolaylaştırır.
Bahçenizden ya da balkonunuzdan topladığınız yaban mersinleriyle kendi reçelinizi yapmak, sabah kahvaltısında kendi emeğinizle yetiştirdiğiniz meyveyi yemek istiyorsanız siz de yaban mersini fidanı alabilirsiniz.
İlgili Ürün: Doğal Yerli Yaban Mersini (Likapa) Fidanı